امروزی ها: استاکس نت، استارس، فلیم و ... این بار خنثی سازی حمله عظیم سایبری که توسط وزیر اطلاعات رسانه ای شد. ایران در مسیر دستیابی به حقوق مسلم خود هر بار عرصه جدیدی از تهدیدها را تجربه می‌کند و تهدیدهای فن‌آورانه یکی از جدیدترین شگردهایی است که همزمان با فشارهای همه جانبه سیاسی، اقتصادی، علمی‌و ترور توسط قدرت‌های سلطه در پیش گرفته شده است. در حقیقت سایبر و تروریسم رایانه ای را می‌توان عرصه پنجم نبرد همه جانبه ای دانست که با توجه به برتری و نفوذ تکنولوژیک دشمن، ضرورت مقابله با آن بیش از دیگر موارد اهمیت پیدا می‌کند.

نخستین بار استاکس نت بود که همزمان با سوخت گذاری در قلب راکتور نیروگاه هسته ای بوشهر در سال 1389، با نفوذ به شبکه‌های رایانه‌ای تاسیسات صنعتی، اختلال‌هایی را در روند فعالیت آنها ایجاد کرد. یکسال بعد استارس به‌عنوان دومین ویروس هسته‌ای ایران شناسایی و خنثی شد. در آخرین مورد نیز ویروس شعله (فلیم) بود که با توجه به پیچیدگی و ماهیت خاص آن، دخالت سازمان‌های اطلاعاتی اسرائیل، آمریکا و انگلستان در این مورد را بیش از پیش آشکار کرد.

چرا سایبر؟

با ظهور جوامع اطلاعاتی که نتیجه پیشرفت‌های شتابان شبکه‌های ارتباطی و الکترونیکی است، معمولا بیشتر موارد از جمله مبادلات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، و فرهنگی ماهیتی الکترونیکی ودیجیتالی به خود گرفته است. از این رو ماهیت سنتی جنگ نیز تغییر کرده و در یک تعریف ساده، هدف جنگ‌های اطلاعاتی عبارت است از استفاده از شبکه‌های الکترونیکی برای تخریب یا از کار انداختن اطلاعات دیجیتالی و غیر عملیاتی کردن زیرساختارهای اطلاعاتی که می‌تواند علیه یک ساختار اجتماعی و نظامی‌باشد. سربازان این عرصه نبرد ویروس‌ها، کرم‌ها، تروجان‌ها و ... هستند که به شکل کاملا نامرئی گاهی تا مرز نابودی یک کشور می‌توانند پیش روند. برای مثال هرچند جنگ سایبری به اندازه جنگ نظامی‌و هسته ای مرگبار و کشنده نیست و آثار آن هم آشکار نخواهد شد، اما به گفته مایک مک کانال رئیس سازمان اطلاعاتی آمریکا، حمله موفقیت آمیز به یکی از بانک‌های بزرگ آمریکا، به مراتب خساراتی بیش از حملات یازده سپتامبر بر اقتصاد جهان خواهد داشت. از سوی دیگر ویژگی‌هایی همچون هزینه‌های بسیار پایین حمله سایبری نسبت به حمله‌های فیزیکی، سهولت دسترسی وسیع مراکز مهم در هر نقطه از جهان، پنهان بودن ماهیت عوامل حمله و بسیاری عوامل دیگر موجب شده تا از این نبردها به‌عنوان شکل نوین جنگ‌ها در هزاره سوم یاد شود.

ضرورت مقابله

افزایش قابل تامل حملات سایبری در سال‌های اخیر سبب شده تا بسیاری از کشورها سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای روی این عرصه نوپدید انجام دهند. از جمله این کشورها ایران است که طبق گزارش مرکز تکنولیتیکس، چهارمین ارتش سایبری بزرگ جهان را در اختیار دارد. موسسه Defense tech نیز با توجه به آمار دریافتی از سازمان اطلاعات آمریکا (سیا)، ارتش سایبری ایران را 2400 نفر به علاوه 12000 نفر نیروی ذخیره تخمین زده است. به اذعان کارشناسان غربی، توان سایبری ایران بعد از حمله ویروس آمریکایی استاکس نت، از سطح دفاعی به سطح هجومی‌افزایش یافته است. پایگاه خبری- تحلیلی ورد نت دیلی نیز به نقل از کارشناسان امنیتی نوشت ایران اکنون می‌تواند در برابر هرگونه حمله سایبری به این کشور، متقابلا سیستم‌های زیرساختی آمریکا را هدف قرار دهد. سال گذشته نیز نخستین بار رئیس وقت تشکیلات امنیت داخلی اسرائیل (شباک) اعتراف کرد تاسیسات کلیدی این رژیم مورد حمله سایبری قرار گرفته است که احتمالا اقدامی‌تلافی‌جویانه از سوی جمهوری اسلامی‌ایران بوده است. به‌هر حال آنچه مسلم است قدرت سایبری به‌عنوان یکی از موئلفه‌های کلیدی قدرت در قرن جدید، بسیاری از معادلات قدرت را دگرگون کرده و فرصت‌ها و تهدیدهای جدیدی را پیش روی بازیگران سیاسی و غیرسیاسی قرار داده است.

از این رو هرچند در این نوع به ظاهر خونی ریخته نمی‌شود، اما ضعف یا غفلت از تهدیدهای پیش رو می‌تواند خساراتی به مراتب مخرب تر از کشتارهای بزرگ به‌بار آورد.